Nga 10 dhjetori, Australia do të zbatojë një politikë të re kombëtare që ndalon fëmijët nën 16 vjeç të hapin llogari në rrjetet sociale, ndërsa llogaritë ekzistuese do të duhet të mbyllen ose fshihen. Sipas qeverisë, ky është një vendim “i paprecedentë në botë” dhe synon të ulë rreziqet dhe presionet që fëmijët përjetojnë në platformat online – nga përmbajtjet e dëmshme, te algoritmet që i mbajnë për orë të tëra para ekranit.
Pse ndërmerret ky hap?
Një studim i porositur nga qeveria australiane tregoi se 96% e fëmijëve të moshës 10–15 vjeç përdorin rrjete sociale, dhe 7 në 10 prej tyre janë ekspozuar ndaj përmbajtjes së rrezikshme: materiale mizogjiniste, video dhune, përmbajtje që nxisin çrregullime të ushqyerjes apo vetëdëmtim.
Më shqetësuesja: një në shtatë fëmijë ka raportuar sjellje të tipit “grooming” nga të rritur ose adoleshentë më të mëdhenj, ndërsa më shumë se gjysma kanë qenë viktima të bullizmit online.
Qeveria argumenton se këto rreziqe kërkojnë ndërhyrje urgjente.
A do të funksionojë ndalimi?
Ekspertët janë të ndarë. Pa sqarime mbi metodat që platformat do të përdorin për verifikimin e moshës, ende nuk dihet sa efektive do të jetë masa.
- Teknologjitë e vlerësimit të moshës – si njohja e fytyrës apo zëri – shpesh gabojnë pikërisht te grupmosha e synuar.
- Disa kritikë thonë se gjobat nuk janë të larta për gjigantët teknologjikë. Meta, për shembull, fiton mbi 50 milionë dollarë për më pak se dy orë.
- Platforma si lojërat online, aplikacionet e njohjeve dhe bisedat me AI nuk përfshihen në ndalim, megjithëse ato paraqesin rreziqe të ngjashme.
- Aktivistët paralajmërojnë se adoleshentët që mbështeten te rrjetet sociale për komunitet mund të ndihen të izoluar.
Edhe vetë Ministrja e Komunikimit, Annika Wells, pranoi se zbatimi “nuk do të jetë perfekt” dhe se “reformat e mëdha gjithmonë janë të trazuara në fillim”.
Cilat platforma?
Deri tani, qeveria australiane ka përfshirë 10 platforma:
- Snapchat
- Threads
- TikTok
- X (Twitter)
- YouTube
- Kick
- Twitch
Platforma si Roblox dhe Discord kanë filluar vetë të zbatojnë kontrolle të moshës për të shmangur përfshirjen në listë.
YouTube Kids, WhatsApp dhe Google Classroom nuk përfshihen, pasi nuk plotësojnë kriteret e përdorimit social në shkallë të gjerë. Fëmijët mund të vazhdojnë të shikojnë përmbajtje në YouTube pa llogari.
Si do të zbatohet ndalimi?
Përgjegjësia bie mbi kompanitë e rrjeteve sociale, jo te fëmijët apo prindërit.
- Platformat duhet të marrin “masa të arsyeshme” për të penguar hapjen e llogarive nën moshën 16 vjeç.
- Duhet të përdorin teknologji verifikimi moshe – por qeveria nuk ka përcaktuar se cilat.
- Për shkelje serioze ose të përsëritura, kompanitë mund të gjobiten deri në 49.5 milionë dollarë australianë.
Metodat e mundshme të verifikimit përfshijnë: dokumente qeveritare, njohje të fytyrës/zërit, apo analiza të sjelljes së përdoruesve (“age inference”).
